Một trong các tính cách mà người Việt bị đánh giá là kém nhất bởi nhiều chuyên gia nước ngoài là khả năng lãnh đạo. Tuy vậy, cái sự “lãnh đạo tính” ấy, đôi khi không giống như những gì chúng ta hình dung. Trao đổi với các vị ấy, tôi mới thấy quả thật khái niệm leadership của họ rất khác và đem lại hiệu quả lớn hơn nhiều so với những gì mà chúng ta chưa áp dụng được ở Việt Nam.
Leadership, trước khi áp cho người khác, là lãnh đạo chính mình
Ở phạm vi cá nhân chúng ta mới thấy, lãnh đạo bản thân thực ra là khó nhất, vì chúng ta dễ dàng thoả hiệp với chính bản thân mình mỗi ngày.
Ví dụ không thể rõ hơn là khi chúng ta thức dậy vào sáng sớm và thúc mình ra khỏi chiếc giường êm ấm để đi tập thể dục. Với tôi thì là cảm giác vượt qua sự tự ti, do biết tới lớp tập võ sẽ phải giao thủ với các em dù trẻ hơn và mới tập nhưng giỏi hơn mình nhiều lần. Chỉ khi nào chúng ta ép được mình vào một khuôn phép, và chứng tỏ rằng khuôn phép đó là hiệu quả và tốt với người khác thì sau đó chúng ta mới có thể gây ảnh hưởng tới họ. Và thú vị là, chính người bị ảnh hưởng sẽ xem chúng ta có lãnh đạo được chính bản thân mình không rồi mới nghe theo lời của chúng ta bảo họ làm gì!
Do vậy, một vị giám sát bán hàng muốn cho nhân viên thấy hiệu quả của quy trình thì trước tiên phải bán được hàng trong khi áp dụng chuẩn quy trình đó trước mặt nhân viên cái đã.
Không phải cứ ở vị trí quản lý mới có tính lãnh đạo và không phải ai làm sếp cũng có tính lãnh đạo
Ai cũng có thể có leadership bất kể họ đang ở vị trí nào và đang làm gì. Vì đó chính là tập hợp của các tính chủ động, không trông chờ, phụ thuộc người khác mà có khả năng ra quyết định độc lập, và sau đó là ảnh hưởng tới người khác.
Một ông bảo vệ, một cô lễ tân, hay một anh chở hàng hoàn toàn có thể có tính này. Họ là leader trong phạm vi công việc mà họ được phân công. Và ngược lại, không phải cứ một vị làm việc tốt là có tính lãnh đạo. Một trong những cách đánh giá tốt nhất một vị sếp có tính lãnh đạo hay không, là tính tỷ lệ % số quản lý cấp cao mà ông ấy có thể giữ lại trong bối cảnh môi trường cạnh tranh. Càng nhiều người bỏ đi dưới quyền của ông ấy trong khi công ty không khá lên được thì đó là vị lãnh đạo tồi! Tất nhiên, chất lượng của các quản lý cấp trung trước đó đã phải được tổ chức đánh giá và khẳng định.
Leadership không nhất thiết phải là trong công việc, mà có thể trong hoạt động cá nhân hàng ngày
Tôi không bao giờ quên những ngày tháng được thầy dạy võ của tôi huấn luyện. Cái giỏi của ông là luôn biết tới ngưỡng nào thì tôi nản và luôn thúc tôi vượt qua cái ngưỡng đó. Ông khiến tôi nỗ lực kéo dài và liên tục, để sau đó hình thành tính cách chứ không dừng ở huấn luyện kỹ năng. Khi tôi nản vì quá nhiều chấn thương trong lúc tập hay đấu luyện, ông chỉ cười ngạo nghễ và cho tôi biết những khó khăn mà ông đã vượt qua ở tuổi của tôi. Nghe xong tôi lại muốn tiếp tục đứng dậy mà tập tiếp.
Về hoạt động cá nhân này, cách chọn nhân sự của các tập đoàn lớn của Mỹ luôn khiến chúng ta phải ngả mũ kính phục! Khi tuyển một nhân sự cấp cao vào tổ chức, họ chọn người tiềm năng, nghĩa là không phải những người đã có khả năng rồi mà là những người có thể được huấn luyện để trở thành tốt hơn.
Do có thể đối tượng trước đó thiếu kinh nghiệm làm việc, cái họ kiểm tra không bao giờ là trong công việc cả. Họ sẽ kiểm tra đối tượng trong bối cảnh cuộc sống của họ, cách họ đối mặt và xử lý các vấn đề của những người có liên quan tới hành vi của họ.
Ví dụ, nếu đó là một cậu con trai út, ít tuổi trong một đại gia đình nhiều thế hệ, nặng nề về tính gia trưởng, mà khi vào việc quan trọng với gia đình, họ tộc mà cậu đó ứng xử khéo léo, vẫn tôn trọng các bậc trưởng thượng mà vẫn đạt được mục tiêu của mình đề ra ban đầu thì đó là người có khả năng gây ảnh hưởng tốt đồng nghĩa với có leadership tốt.
Leadership không phải chỉ dành cho người trên áp cho người dưới mà còn là dành cho người dưới áp ngược lại với người trên
Lãnh đạo của một tập đoàn lớn từng nói: “Nếu không bị ép, tôi cũng chả làm”. Có ai nghĩ xa hơn là ai ép ông ấy không? Hiển nhiên là cổ đông, đối tác và tất nhiên không thể thiếu chính là nhân viên cấp dưới. Do vậy, lãnh đạo giỏi là người tạo ra cơ chế để nhân viên được phép ép ngược lại mình, có vậy tổ chức và công ty mới phát triển.
Leadership là thứ chúng ta hoàn toàn có thể tự học, chứ không nhất thiết phải qua trường lớp hay dưới quyền chỉ đạo của một vị sếp quyền uy nào đó. Một khi đã hiểu rõ đặc điểm của nó, chúng ta chủ động mong ước, lên kế hoạch, thực hiện kế hoạch của mình triệt để mỗi ngày, đó chính là đang biến chúng ta thành một leader chân chính. Cái khó nhất là phải chiến đấu với nhân vật vô hình và kè kè bên mình mỗi ngày, đó chính là tiếng nói lười biếng của bản thân.
Leadership có thể được học, vì vậy nó có thể mất đi, như khi anh chị mất một kỹ năng vốn đã nhuần nhuyễn. Để duy trì được nó, chỉ còn một cách duy nhất, đó là luyện nó hàng ngày và không để nó mai một.
Leadership là tính cách, nhưng không ai học được tính cách cả nếu không được ngấm nó qua các hành động. Do vậy, nếu chúng ta tạo ra được bối cảnh khiến mình phải hành động, thì sau đó tính leadership sẽ ngấm triệt để vào chúng ta.
Leadership là tạo thành khuôn phép của chính chúng ta trong cuộc sống!
Đỗ Xuân Tùng – Giám đốc Công ty Tư vấn và Đào tạo Nhân Việt
(Nhịp Sống Kinh Tế)
C